Competeo » Jak postrzegamy świat, czyli o typach umysłu

Czy zdarzyło Wam się kiedyś rozmawiać i pomimo szczerych chęci, nie rozumieć o co chodzi drugiej osobie? Albo próbować kogoś przekonać i poczuć, że brakuje Wam argumentów, by obronić swojej racji? Jeśli tak, to zapewne doświadczyliście tego, co psycholodzy nazywają różnicą w przetwarzaniu informacji albo krótko: typem umysłu. Każdy z nas ma ulubione sposoby zbierania, przetwarzania i interpretacji zdarzeń. Ludzie kierują się: intuicją lub faktami; podejmują działania zgodnie z uczuciami lub chłodną analizą faktów. Każdy ma też sposób, którego nie lubi i – jeśli tylko ma wybór - nie używa. Te wybory wyróżniają: Wizjonera, Myśliciela, Obserwatora i Percepcjonistę.

Wizjoner

Jego myśli idą ku wizji przyszłości, bez „zaprzątania sobie uwagi” technicznymi i organizacyjnymi aspektami teraźniejszości. Kieruje się intuicją (pomysł, wizja), a wartościuje uczuciami (to będzie super, chciałbym by tak to wyglądało). Jego uwaga jest skupiona na przyszłości: intuicja i uczucia podpowiadają mu co będzie dobre. Uwaga jest kierowana od "świetlanej przyszłości" do konieczności spowodowania zdarzeń w teraźniejszości by to się zadziało. Wizjoner jest ciekawą osobą do kreowania kierunku rozwoju firmy, zjednywania sponsorów, nawiązywania relacji handlowych, dbania o dobre samopoczucie pracowników, wymyślania haseł reklamowych i propagandy. Jest dobrym strategiem – intuicystą. Jego wadą jest brak logicznej i wytrwałej realizacji zadań oraz mała dbałość o konkrety.

Zalety: Potrafi rozmawiać z ludźmi (godzinami!) i w subtelny sposób motywować ich do realizacji pomysłów. Jeśli będzie szefem i trafi na osoby ze zmysłem organizacyjnym i chętne do współpracy operacyjnej przy realizacji pomysłów, współpraca ułoży się dobrze i z sukcesem. Jedyny warunek: współpracująca osoba musi samodzielnie zadbać o wszystkie techniczne aspekty, usystematyzować, wykonać.Jeśli Wizjoner będzie musiał być szefem – nadzorcą nie uda się. Jeśli obsadzić go na stanowisku operacyjnym: nie uda się jeszcze bardziej. Jeśli zlecić mu do napisania tekst: może to być bardzo ciekawe opracowanie: pod warunkiem, ze ktoś zadba o dopilnowanie terminu realizacji. Wizjonerzy nie nadają się ani do prac terminowych ani do pilnowania jakości i szybkości wykonania działań przez innych, ponieważ sami nie są zdyscyplinowani.

Na przykładzie nauki obsługi szybowca: Wizjoner wymyśli, że fajnie byłoby umieć obsługiwać szybowiec, można by wtedy zobaczyć świat z góry, więc mając tę wizję, nauczy się tej obsługi i poleci. Bo Wizjonerzy mają rozmach i są odważni.

Percepcjonista

Zbiera fakty i kojarzy je z możliwością szybkiego działania. Kieruje się tym co widzi i słyszy (percepcja) a wartościuje uczuciami ("extra! działam!"). Realizuje się poprzez działanie. Ma postawę „gracza”, „żonglera” – lubi sprawdzać, czy da radę, podejmować ryzyko. Doskonały organizator, ale w perspektywie krótkoterminowej – zadaniowej, a nie długoterminowej i globalnej (nie ma zmysłu Wizjonera i globalnego spojrzenia Myśliciela). Koncentruje się na bezpośredniej użyteczności swych działań. Nie dla niego kreślenie wizji czy podsumowań. Na jego stanowisku panuje twórczy chaos (nie zaprząta sobie głowy porządkami i systematycznym układaniem dokumentów).

Zalety: Ponieważ ten typ umysłu wiąże się z takimi predyspozycjami organizmu jak duża wytrzymałość i mała wrażliwość układu nerwowego, jest odważny, skory do działania i może przez dłuższy czas zachować uwagę, np. podczas kolejnej rozmowy handlowej, długo prowadząc auto, itp. Warunek, to musi być praca wymagająca działania, „energizująca”. Jeśli posadzić go za biurkiem i kazać mu przeglądać dokumenty, pisać umowy, czekać na klienta w POK, wymyślać ciekawe i pomysłowe teksty - Percepcjonista sfrustruje się, zgaśnie, w końcu zmieni pracę.Jeśli w firmie trzeba uruchomić nowy oddział firmy, zorganizować dział sprzedaży, przeprowadzić szkolenie lub zrealizować kampanię marketingową, objechać wielu klientów i przeprowadzić z nimi rozmowy handlowe - Percepcjonista spontanicznie i ad hoc (tj. po zerowym lub minimalnym przygotowaniu się do tej pracy) podejmie się tych czynności i zrobi to doskonale! Percepcjonista jest doskonałym improwizatorem. Jeśli coś jest słabo przygotowane, a trzeba to przedstawić na szerszym forum, najlepiej i przy najmniejszym zdenerwowaniu, zrobi to właśnie on.

Na przykładzie nauki obsługi szybowca: przeczyta z grubsza instrukcję obsługi, od razu pójdzie do hangaru, posprawdza jak wszystko działa i w ten sposób dalszej części nauki dokona już w praktyce. Wreszcie postanowi polecieć, przekonany, ze jeśli czegoś nie wie, to w praktyce wpadnie na rozwiązanie. Percepcjoniści są odważni.

Myśliciel

Urodzony by tworzyć globalne schematy, porządkować dane według logicznej spójności i ścisłości. Tworzy procedury i reguły postępowania, skrypty rozmów handlowych, postępowania w różnych sytuacjach (np. reklamacyjnych) w myśl zasady, że „nie ma nic bardziej praktycznego niż dobra teoria”. Sprawdzi się we wszelkiego rodzaju audytach, organizowaniu pracy działu, ustalaniu procedur postępowania, doradztwie. Wszystko, by jak najbardziej ułatwić pracę sobie i innym, gdyż Myśliciel jest obiektywny: w jego rozumowaniu i wartościowaniu dominuje myślenie a nie uczucia.

Zalety: Myśliciel kreśli schemat, „ogarnia całość”, planuje, wychwytuje błędy – globalnie i obiektywnie. Ponieważ ma również dużą intuicję (druga dominująca funkcja tego typu umysłu) potrafi na podstawie ustalonych faktów określić ogólną tendencję, przewidzieć konsekwencje, podać braki w skali ogólnej (obiektywnie): zarówno jeśli dotyczy to pojedynczej osoby jak i całej organizacji. Pod tym względem dogaduje się z Wizjonerem. Brak mu jednak charyzmy „porywania ludzi za sobą”, którą ma Wizjoner i czasem przesadza w swym dążeniu do logiki i uporządkowania. Nie lubi improwizować. Potrafi natomiast nakreślić doskonały plan działania lub procedurę tego co ma być wykonane.

Na przykładzie nauki obsługi szybowca: przygotuje harmonogram działania i będzie starał się go dotrzymać. Zgromadzi w jednym miejscu wszystkie materiały potrzebne do nauki. Przejrzy te materiały, będzie poszukiwał ogólnych zasad, które rządzą udanym lotem. Spisze je. Będzie „przeczuwał” jakie trudności może napotkać i zawczasu przygotuje, kogo będzie mógł zapytać. Poleci dopiero, gdy przerobi cały materiał. Można będzie na nim, jako na pilocie, polegać.

Obserwator

Dla niego rozstrzygające są fakty, pomiary, porównania, analizy i wykresy. Dąży do poznania największej ilości konkretów. Realizując zadanie kieruje się dostępnymi faktami (za zabobon uważając intuicję) oraz myśleniem. Doskonale radzi sobie w obliczeniach i technologiach. Gorzej z niepewnością (np. prowadzenie prezentacji) oraz z pracą z ludźmi (zachowuje dystans emocjonalny, który utrudnia mu rozumienie ludzi i satysfakcję z kontaktów). Charakterystyczną cechą umysłowości Obserwatora jest koncentracja na teraźniejszości, postawa „tu i teraz", ciągły głód faktów, porównań. Ma tendencję do przedłużania etapu analizy. Jako strateg podejmuje decyzje zbyt ostrożnie, często krótkoterminowo, o zawężonym aspekcie ryzyka.

Zalety: Jest to typowy sztabowiec, który dobrze czuje się w świecie konkretów. Jego umysł to idealny księgowy, kontroler. Lubi pracować sam i klasyfikuje współpracowników pod względem ich kompetencji i przydatności do realizacji zadania. Jeśli znajdzie się na kierowniczym stanowisku unika bezpośrednich spotkań, prelekcji, interesowania się sprawami podwładnych, zachowuje dystans emocjonalny. Ale broniąc jakiejś idei potrafi przedstawić taką ilość argumentów „za”, że oportunista będzie „przygnieciony”. Szczególnie, jeśli oportunistą będzie Wizjoner, który ze zbieraniem i analizą faktów ma wyraźny problem.

Na przykładzie nauki obsługi szybowca: będzie gromadził dane na temat szybowców. Wiedzę którą już zdobył będzie rozszerzał o nową (dobudowywał). Jeśli nikt nie wytrąci go z tego „douczania się”, szczególnie gdy na dodatek nie ma pewności siebie, ta nauka może trwać i trwać. Będzie specjalistą, który wszystko wie o szybowcach. A kiedy poleci? Nie wiadomo....